DROGE OGEN

Droogheid van de ogen ontstaat doordat de traanklieren onvoldoende tranen aanmaken of indien de kwaliteit van de tranen onvoldoende is, waardoor ze sneller verdampen. Droge ogen geeft een oncomfortabel gevoel en kan aanleiding geven tot prikkende, branderige ogen. Bepaalde omstandigheden kunnen deze klachten uitlokken, zoals in het vliegtuig, in een kamer met airconditioning, tijdens het fietsen, of tijdens het kijken naar een scherm. Verschillende behandelingen kunnen de klachten verlichten: oogdruppeltjes, gedragsaanpassingen, traanwegplugs en meibomiuskliermassage. Hoelang deze behandelingen effectief blijven, is vaak moeilijk te bepalen.

SYMPTOMEN

Droogheid van de ogen is vaak een chronische aandoening waarbij de intensiteit van de symptomen varieert.

Een patiënt met droge ogen ervaart een combinatie van klachten:

prikkende, branderige ogen

gevoeligheid voor licht
zanderig gevoel
moeite met het dragen van contactlenzen
rode ogen
wazig zicht
slijmvorming in en rond het oog
waterige ogen
vermoeide ogen
tranende ogen. Dit klinkt paradoxaal, maar de traanklier zal de droogheid proberen te compenseren door meer traanvocht aan te maken. De traanwegen kunnen deze hoeveelheden echter niet aan, waardoor het oog traant.

RISICOFACTOREN

Leeftijd. De traanproductie vermindert bij mensen boven de 50 jaar waardoor oudere mensen er meer last van hebben.
Geslacht. Verminderde traanproductie is frequenter bij vrouwen, vooral bij hormonale schommelingen gelinkt aan zwangerschap, anticonceptie of menopauze.
Voeding. Een dieet arm aan vitamine A en/of aan omega-3 vetzuren kan het gezichtsvermogen aantasten. Vitamine A kan men vinden in o.a. wortelen en broccoli. Omega-3 vetzuren zitten vooral in plantaardige olie, vis en walnoten.

Het dragen van contactlenzen.

COMPLICATIES

Ooginfecties

De tranen beschermen het oogoppervlak. Indien de traanfilm verminderd is, zullen de ogen minder beschermd zijn met mogelijke infecties tot gevolg.

Beschadiging van het oogoppervlak

Indien de droge ogen niet worden behandeld, kan dit leiden tot corneale lesies, die bij chroniciteit aanleiding kunnen geven tot definitieve hoornvlieslittekens en blijvende gezichtsvermindering.

DIAGNOSE

Een uitgebreid oogonderzoek is steeds het begin van de diagnose. Ook een anamnese van uw medicatie en medische voorgeschiedenis is essentieel.

Meting van het volume van uw traanfilm

Om de traanproductie te meten kan een Schirmer-test worden uitgevoerd. Bij deze test zal een papierstrip tussen de oogbol en het onderste ooglid worden geplaatst. Gedurende 5 minuten moet men dan wachten met gesloten ogen. Dit laat toe op een gestandaardiseerde manier de traanproductie te meten.

Bepaling van de kwaliteit van de tranen

Door middel van een kleurstof worden de tranen gekleurd om te bepalen of de lipidelaag van voldoende kwaliteit is en of de traanverdamping niet te snel gebeurt. Ook kan men op deze manier schade aan het corneaal epitheel duidelijk diagnosticeren en eventueel behandelen.

MOGELIJKE OORZAKEN

1. Slechte samenstelling van het traanvocht

De traanfilm bestaat uit 3 lagen: olie, water en slijm. Een probleem met één van deze componenten kan leiden tot droge ogen. Een uitgebreid onderzoek is nodig om te bepalen welke van de componenten verstoord is om zo de correcte behandeling in te stellen.

2. Onvoldoende waterproductie door de traanklier

Dit noemt men keratoconjunctivitis sicca en dit kan het gevolg zijn van:

leeftijd
bepaalde aandoeningen zoals diabetes, reumatoïde artritis, sjögrensyndroom of schildklierstoornis
bepaalde medicatie zoals bloeddrukverlagende medicijnen, antihistaminica, hormoontherapie, antidepressiva, acnetherapie, anticonceptie
een voorafgaande refractieve lasertherapie
beschadiging van het oog bijvoorbeeld door ontsteking of bestraling

3. Onvoldoende productie door de meibomkliertjes

De meibomkliertjes zijn verantwoordelijk voor de productie van de olielaag van de traanfilm. Die laag is essentieel om de traanfilm voldoende te stabiliseren. Indien de kliertjes verstopt of disfunctioneel zijn, kunnen ze onvoldoende olie afscheiden op de traanfilm.

4. Verhoogde verdamping van de tranen

Dit kan optreden bij:

blootstelling aan wind, rook, en droge lucht
een ooglidproblematiek
verminderd knipperen van de ogen. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer men zich sterk concentreert, zoals bij het autorijden, lezen of computerwerk.

PREVENTIE

Een aantal maatregelen zijn mogelijk om de symptomen te voorkomen en/of te verminderen:

Vermijd luchtstroom in de ogen

Zorg ervoor dat de lucht van haardrogers, autoverwarmers, air-conditioners en luchtkoelers niet direct op uw ogen gericht zijn.

Gebruik eventueel een bril of zonnebril die het ooglid voldoende afschermt en die wind en droge lucht tegenhoudt.

Gebruik luchtbevochtigers

Vooral in de winter wordt de lucht te droog. Een luchtbevochtiger op de verwarming kan helpen.

Neem ‘oogpauzes’ tijdens lange taken

Als u lange tijd leest of TV kijkt is het best om gedurende een paar minuten de ogen te sluiten. Ook kan herhaaldelijk knipperen de klachten van droge ogen verminderen.

Wees bewust van uw omgeving

De lucht kan erg droog zijn op sommige plaatsen, zoals in een vliegtuig. Sluit dan, indien mogelijk, af en toe uw ogen om traanverdamping te vermijden.

Positioneer uw scherm zo laag mogelijk

Als u uw scherm zo laag mogelijk zet zal de ooglidspleet verkleinen waardoor tranen minder snel verdampen.

Stop met roken en vermijd rook

Rook zal steeds de symptomen van droge ogen verergeren. Vraag advies aan uw huisarts.

BEHANDELING

Kunsttranen

Indien al deze maatregelen uw klachten onvoldoende verlichten kunt u op regelmatige basis kunsttranen gebruiken. Let wel, kunsttranen hebben enkel tijdelijk een verlichtend effect. Droge ogen kunnen hiermee niet worden genezen. Wanneer ze uitgewerkt zijn, kunt u wel steeds opnieuw indruppelen zonder gevaar.

Stimulatie van de meiboomklieren

Door middel van een warmtemasker, gevolgd door massage met oogkompressen wordt de secretie van de meibomklieren verbeterd.